POWOŁANIE DO ZAWODOWEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJ

1. Warunki i tryb
2. Wymagane kwalifikacje
3. Kontrakty
4. Mianowanie osób z innych służb

- WARUNKI I TRYB

Jak stanowi art. 185 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny powołanie do zawodowej służby wojskowej może nastąpić, jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych. Powołanie następuje na czas nieokreślony. W drodze powołania powstaje stosunek służbowy żołnierza. Podstawą powołania do służby wojskowej jest wniosek osoby ubiegającej się o powołanie. Do wydawania rozkazów personalnych o powołaniu uprawnione są określone podmioty, zróżnicowane w zależności od stanowiska służbowego na które następuje powołanie. Wśród nich znajdują się:

• Minister Obrony Narodowej;
• kierownik komórki organizacyjnej właściwej do spraw kadr;
• Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych, dowódcy wojsk, Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej i Dowódca Garnizonu Warszawa, oraz Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w podległych jednostkach wojskowych;
• dowódca jednostki wojskowej zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego co najmniej pułkownika (komandora), w podległych jednostkach wojskowych.

W stosunku do osób w czasie kształcenia do wydawania rozkazów personalnych o powołaniu uprawni są kierownicy komórek organizacyjnych MON właściwych do spraw kadr oraz dowódcy rodzaju Sił Zbrojnych, pod który podlega szkoła, centrum lub ośrodek.

Powołanie do zawodowej służby wojskowej uwarunkowane jest spełnieniem przez kandydata szeregu przesłanek. Każdy aplikant musi przede wszystkim spełniać warunki stawiane ogólnie dla grupy żołnierzy, tj. warunki powołanie do służby wojskowej, wśród nich wymienia się:

• obywatelstwo polskie,
• nieposzlakowaną opinię,
• zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia służby wojskowej,
• ukończenie 18 roku życia,
• niekaralność za przestępstwo umyślne,
• ponadto, osoba ta nie może być przeznaczona do służby zastępczej ani wyłączona od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, nie może posiadać nadanego przydziału organizacyjno- mobilizacyjnego do służby w jednostce zmilitaryzowanej oraz musi posiadać określony stopień wykształcenia.

W zależności od korpusu do którego ma zostać zaszeregowany kandydat musi on również spełniać wskazane w ustawie warunki.

Tryb i sposób powoływania do zawodowej służby wojskowej określa rozporządzenie z dnia 27 czerwca 2022 r. wydane przez Ministra Obrony Narodowej. We wspomnianym akcie prawnym istotną kwestię stanowi określenie rozpoczęcia pełnienia zawodowej służby wojskowej, która dla kandydata, żołnierz albo funkcjonariusza na dzień stawienia się w jednostce wojskowej, który określany jest w rozkazie dziennym dowódcy jednostki.

- WYMAGANE KWALIFIKACJE

Kandydat aspirujący do pełnienia zawodowej służby wojskowej, w zależności od Sił Zbrojnych do których ma zostać powołany musi uczynić zadość określonym kryteriom. Ustawa wskazuje wymagane kwalifikacje, które muszą zostać każdorazowo spełnione łącznie. Wobec powyższych można powołać:

• w korpusie oficerów, osobę posiadającą tytuł zawodowy co najmniej magistra lub równorzędny oraz równocześnie posiadającą stopień wojskowy równy lub bezpośrednio niższy od stopnia etatowego stanowiska służbowego, na jakie ma być wyznaczona
• w korpusie podoficerów, osobę posiadającą co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i jednocześnie stopień wojskowy równy lub bezpośrednio niższy od stopnia wojskowego stanowiska etatowego, do którego ma być zaszeregowana po powołaniu do zawodowej służby wojskowej
• w korpusie szeregowych, osobę która posiada co najmniej wykształcenie podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe, a także przygotowanie zawodowe lub kwalifikacje albo umiejętności przydatne w korpusie osobowym, w jakim ma pełnić zawodową służbę wojskową; ponadto kandydat, o ile nie pełnił wcześniej czynnej służby wojskowej, musi odbyć co najmniej szkolenie podstawowe.

Każdy kandydat do zawodowej służby wojskowej musi odbyć kształcenie na uczelni wojskowej, w szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia. Przyjęcie do odpowiedniej placówki poprzedzone jest postępowaniem rekrutacyjnym od którego wyniku uzależnione jest rozpoczęcie kształcenia.

- KONTRAKTY

Przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2022 r. żołnierze zawodowi mogli pełnić służbę stałą, na czas nieokreślony, albo tzw. służbę kontraktową, która wiązała się z koniecznością podpisywania kolejnych kontraktów. Kontrakt zawierano na od dwóch do sześciu lat, na wniosek, przed jego zakończeniem możliwe było zawarcie kolejnej umowy. Wraz z nadejściem 23 kwietnia 2022 r. nowe kontrakty nie są już zawierane, a żołnierze pełniący służbę zawodową, ex lege stali się żołnierzami zawodowymi z zachowaniem ciągłości służbowej. Niemniej, w przypadku w którym żołnierz nie zdecydowałby na służbę na czas nieokreślony, w ciągu 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy miał prawo złożyć u dowódcy jednostki wojskowej, w której wykonywał swoje obowiązki służbowe rezygnację z pełnienia służby wojskowej. Służba kontraktowała kończy się najpóźniej z upływem czasu, na jaki został zawarty kontrakt. W sytuacjach, w których żołnierz służby kontraktowej nie otrzymał zasiłku na zagospodarowanie, przysługującego mu na podstawie przepisów obowiązujących w poprzednim stanie prawnym, a w dalszym ciągu pełni zawodową służbę wojskową - otrzyma wspomniany zasiłek bezpośrednio po wygaśnięciu kontraktu. Zgodnie z regulacją obowiązującą w poprzednim stanie prawnym - zasiłek na zagospodarowanie przysługiwał żołnierzowi służby kontraktowej po zawarciu drugiego kontraktu. Jest to instytucja finansowa, która przysługiwała wyłącznie raz w trakcie pełnienia służby zawodowej, w wysokości jednomiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym. Niejako na marginesie warto wspomnieć, że obecnie zasiłek ten przyznawany jest w analogicznej wysokości i w takim samym trybie. Przysługuje żołnierzom zawodowym po powołaniu do zawodowej służby wojskowej oraz żołnierzom zawodowym kształconym w uczelniach wojskowych, szkołach podoficerskich, centrach szkolenia lub ośrodkach szkolenia, natomiast dopiero po objęciu obowiązków na pierwszym stanowisku służbowym w korpusie odpowiednio oficerów, podoficerów albo szeregowych.

MIANOWANIE OSÓB Z INNYCH SŁUŻB

Poprzedni stan prawny przewidywał możliwość powołania do służby kontraktowej, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nawet do służby stałej osób z innych służ mundurowych. Na chwilę obecną przeniesienie funkcjonariusza innej służby mundurowej do pełnienia służby w ramach zawodowej służby wojskowej możliwe jest tylko na jego własną prośbę. Funkcjonariusze:

• Policji,
• Straży Granicznej,
• Służby Ochrony Państwa,
• Państwowej Straży Pożarnej,
• Służby Więziennej,
• Straży Marszałkowskiej,
• Służby Celno-Skarbowej,
• Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
• Agencji Wywiadu,
• Służby Wywiadu Wojskowego,
• Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
• Centralnego Biura Antykorupcyjnego

na swój wniosek mogą zostać przeniesieni do dalszego pełnienia służby w ramach zawodowej służby wojskowej, jeżeli wykazują predyspozycje do pełnienia tej służby. Warunkiem przeniesienia jest zgoda Ministra Obrony Narodowej oraz ministra nadzorującego daną służbę. W razie przeniesienia zachowywana jest ciągłość służby, zatem do okresów służby od których uzależnione jest minowanie na wyższy stopień wojskowy lub wyznaczenie na wyższe stanowisko służbowe - wlicza się okres posiadania równorzędnego stopnia służbowego w danej służbie oraz okres zajmowania równorzędnego stanowiska w danej służbie. Stopnie innych służb mundurowych odpowiadające poszczególnym stopniom wojskowym zostały określone w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2022 r. Podkreślenia wymaga jednak fakt, że przenoszonemu funkcjonariuszowi nie przysługuje odprawa ani inne należności przewidziane dla funkcjonariuszy odchodzących ze służby.

Stan prawny na lipiec 2022 r.