Nie budzi niczyjej wątpliwości, że utrzymywanie żołnierzy w zdrowiu i dobrej sprawności fizycznej ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania Sił Zbrojnych. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest orzekanie przez Wojskowe Komisje Lekarskie o zdolności żołnierzy do służby. Szczegółowe podstawy kierowania żołnierzy na badania reguluje art. 5 Ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Zgodnie z tym przepisem, żołnierza w służbie kieruje się na badania na jego wniosek lub z urzędu (o czym niżej), zaś inną osobę – z urzędu, gdy chce ubiegać się o przyjęcie do służby.
Najwięcej wątpliwości budzą przesłanki kierowania żołnierzy na badania z urzędu w trakcie ich służby. Jest to obowiązkowe w przypadku żołnierzy:
- niewykonujących zadań służbowych z powodu choroby trwającej nieprzerwanie 3 miesiące;
- których stan zdrowia pogorszył się w sposób uniemożliwiający lub utrudniający wykonywanie zadań służbowych;
- którzy ulegli wypadkom w związku z pełnieniem służby lub których stwierdzono chorobę zawodową;
- muszących odbywać okresowe lub okolicznościowe badania lekarskie;
- mają być skierowani do służby poza granicami państwa;
- wobec których toczy się postępowanie karne lub w sprawach o wykroczenia, a badanie jest konieczne na potrzeby tego postępowania.
Dodatkowo, istnieje możliwość (lecz nie obowiązek) skierowania na badania żołnierzy:
- przed wyznaczeniem na stanowisko służbowe;
- przed przeniesieniem do innego korpusu lub grupy osobowej
- przed zwolnieniem ze służby;
- którzy nie przystąpili do sprawdzianu sprawności fizycznej lub otrzymali z niego ocenę niedostateczną;
- co do których istnieje podejrzenie nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego lub nieprawidłowego stwierdzenia niezdolności do służby.