Renta inwalidzka, określana inaczej rentą z tytułu niezdolności do pracy, przysługuje osobie, która stała się całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy z powodu swojego stanu zdrowia. Co do zasady przepisy dotyczące rent i emerytur znajdują się w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku żołnierzy kwestia renty została jednak uregulowana odrębnie. Co więcej, obowiązują obecnie dwie ustawy dotyczące tego zagadnienia – jedna dotyczy żołnierzy zawodowych, natomiast druga żołnierzy niezawodowych i inwalidów wojennych. O inwalidztwie i niezdolności do pracy orzekają wojskowe komisje lekarskie.
Renta inwalidzka przeznaczona dla żołnierzy zawodowych uregulowana została w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Przysługuje ona żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który stał się inwalidą wskutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu:
- w czasie pełnienia służby,
- w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem urazów doznanych w czasie pełnienia służby lub chorób powstałych w tym czasie,
- w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby wojskowej, jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.
Przyczyna powstania inwalidztwa może pozostawać lub nie pozostawać w związku ze służbą. Wykaz chorób i schorzeń powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby oraz chorób i schorzeń, które istniały przed powołaniem do służby, lecz mogły ulec pogorszeniu lub ujawnieniu się w czasie trwania służby wskutek właściwości lub warunków służby na określonych stanowiskach, został określony w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2003 r.
Wysokość renty inwalidzkiej dla żołnierzy zawodowych wynosi odpowiednio:
- 80% podstawy wymiaru dla inwalidów z I grupy (całkowicie niezdolni do pracy),
- 70% podstawy wymiaru dla inwalidów z II grupy (częściowo niezdolni do pracy),
- 40% podstawy wymiaru dla inwalidów z III grupy (zdolni do pracy).
Żołnierz niezawodowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, który został zaliczony do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa powstałego:
- w czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju, w wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie,
- w ciągu 3 lat od zwolnienia z tej służby, jeżeli inwalidztwo to jest następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej,
jest uprawniony do ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Osoby takie zostały na gruncie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin określone mianem „inwalidy wojskowego”. Za inwalidę wojskowego nie uważa się jednak żołnierza zwolnionego z czynnej służby wojskowej podczas pierwszych 6 tygodni jej odbywania z powodu choroby, która powstała niewątpliwie przed stawieniem się żołnierza do służby wojskowej i uległa pogorszeniu wskutek tej służby.
Również w tym przypadku inwalidztwo może pozostawać w związku ze służbą wojskową lub nie. Co do zasady prawo do renty powstaje po zwolnieniu żołnierza ze służby wojskowej.
Wysokość renty inwalidzkiej dla inwalidy wojskowego została uzależniona od tego czy inwalidztwo powstało w związku ze służbą wojskową czy też nie:
Inwalidztwo powstałe | Procent podstawy wymiaru w razie zaliczenia do: | |
I i II grupy inwalidów | III grupy inwalidów | |
W związku ze służbą | 100 % | 75 % |
Bez związku ze służbą | 80 % | 60 % |
Ubiegając się o przyznanie renty inwalidzkiej należy złożyć stosowny wniosek do organu rentownego (ZUS), przedstawiając odpowiednie dokumenty.