Przestępstwo nietrzeźwości na służbie

by

W celu ochrony prawidłowego pełnienia służby wojskowej, kodeks karny przewiduje karę dla żołnierza, który, po wyznaczeniu do służby lub będąc w służbie, wprawia się w stan nietrzeźwości lub odurzenia innym środkiem. Zgodnie z normą wypływającą z art. 357 k.k., powyższy czyn zagrożony jest karą ograniczenia wolności, aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 2. Co istotne, jak wskazuje S. M. Przyjemski, dla odpowiedzialności za przestępstwo z art. 357 k.k. nie ma znaczenia sposób, w jaki sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia, ani okoliczność, że stan nietrzeźwości nie jest widoczny dla osób postronnych (zob. S.M. Przyjemski, Prawo karne wojskowe, s. 113).

Norma wypływająca z art. 357 k.k. była przedmiotem uwagi Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izby Wojskowej w wyroku z 13 listopada 2003 r. (sygn. akt WZP 3/03) z uwagi na zbieg omawianego przepisu z art. 431 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: ustawa). Stan faktyczny sprawy sprowadzał się do sytuacji, w której żołnierze spożywali napoje alkoholowe na terenie jednostki wojskowej, a zatem spożywali alkohol na służbie, równocześnie będąc w miejscu publicznym. Sąd Najwyższy orzekł, że ten czyn wypełnia zarówno znamiona występku z art. 357 k.k., jak i art. 431 ustawy i nie może być pochłonięty przez dyspozycję art. 357 k.k. W omawianym przepisie kodeks karny nie odnosił się w ogóle do miejsca, w którym miałoby dojść do popełnienia przestępstwa, co stanowi z kolei istotę wykroczenia z art. 431 ustawy. Warto zauważyć, że powyższa uchwała stanowiła zmianę linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 10 maja 2001 r. (sygn. akt WKN 9/01) orzekł, że w sytuacji zbiegu art. 357 k.k. i art. 431 ustawy kodeks karny konsumuje normę o zakazie spożywania alkoholu w miejscach publicznych i wówczas nie znajdują zastosowania przepisy wykroczeniowe.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą nie może natomiast dojść do zbiegu przepisów art. 356 i 357 k.k. Może natomiast dojść do realnego zbiegu przepisów, a zatem do sytuacji, kiedy żołnierz, który, po wyznaczeniu go do służby lub będąc w służbie, narusza obowiązek wynikający z przepisu lub zarządzenia regulującego tok tej służby i jednocześnie spożyje alkohol na służbie. Sytuacja taka będzie miała miejsce, jeżeli żołnierz po wyznaczeniu go do służby wartowniczej, ale przed przystąpieniem do jej pełnienia, wprawi się w stan niezdolności do pełnienia obowiązków służbowych, a następnie w czasie pełnienia tej służby opuści samowolnie wyznaczony posterunek, to w takiej sytuacji sprawca popełnia dwa odrębne przestępstwa, a mianowicie przestępstwo określone w art. 327 § 1 KK z 1969 r. (obecnie art. 357 § 1 KK) i przestępstwo określone w art. 325 § 1 KK z 1969 r. (obecnie art. 356 § 1 KK), a nie jedno przestępstwo podlegające kumulatywnej kwalifikacji prawnej (wyrok SN z dnia 8 października 1986 r., sygn. akt Rw 732/86).