Ogłoszona 13 grudnia 2022 r. Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022 poz. 2600) stanowi niezwykle obszerną i w wielu aspektach fundamentalną reformę polskiego kodeksu karnego. Pośród licznych zmian przepisów, ustawodawca we wspomnianej nowelizacji zdecydował się na zmiany również w zakresie stosowania degradacji jako środka karnego.
Degradacja obejmuje utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego. Zasadniczą zmianą w jej uregulowaniu stanowi możliwość orzeczenia jej nie tylko wobec czynnych żołnierzy, ale także innych podmiotów – żołnierzy rezerwy i żołnierzy w stanie spoczynku. Taka modyfikacja motywowana jest przez ustawodawcę, jak czytamy w uzasadnieniu projektu, dążeniem do zachowania spójności aksjologicznej prawa karnego. Dla projektodawcy niedopuszczalna jest bowiem i sprzeczna z zasadami współżycia społecznego sytuacja, w której osoba po zakończeniu służby wojskowej, wciąż obowiązana przysięgą wojskową, sprzeniewierza się jej bez możliwej reperkusji w postaci degradacji, co prowadzi do braku równego traktowania i nieuzasadnionego uprzywilejowania żołnierzy rezerwy i żołnierzy w stanie spoczynku.
W celu realizacji powyższych założeń, nowelizacja przenosi degradację z części wojskowej kodeksu do części ogólnej (art. 43ba, 43bb), wprowadzając ją do katalogu środków karnych (art. 39 pkt 9), co umożliwi sądom powszechnym jej stosowanie. Usunięto również wskazanie z art. 327 § 2, mówiące o orzekaniu degradacji „zwłaszcza w wypadku działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, odpowiadając na głosy doktryny, mówiące o niepotrzebnym w tym wypadku eksponowania konkretnej kategorii przestępstw.
Orzeczenie degradacji pozostawiono do uznania sądu, który w każdej sprawie indywidualnie bada dolegliwość tego środka karnego dla sprawcy. Nowe przepisy wejdą w życie 1 października 2023 r.