Zgodnie z przepisami ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych z dnia 11 września 2003 r., do wojskowej komisji lekarskiej kieruje się:
– żołnierza zawodowego – z urzędu albo na jego wniosek;
– żołnierza i inną osobę, która zgłosiła chęć pełnienia zawodowej służby wojskowej – z urzędu.
Ponadto do wojskowej komisji lekarskiej kieruje się z urzędu żołnierzy zawodowych:
- gdy nie wykonują zadań służbowych z powodu choroby trwającej nieprzerwanie przez trzy miesiące (nie dotyczy kobiet ciężarnych);
- jeżeli w ich stanie zdrowia nastąpiło pogorszenie uniemożliwiające lub utrudniające wykonywanie zadań służbowych;
- gdy ulegli wypadkom pozostającym w związku z pełnieniem zawodowej służby wojskowej lub u których została stwierdzona choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej;
- w celu przeprowadzenia okresowych lub okolicznościowych badań lekarskich – jeżeli zaliczeni zostali do określonych grup osobowych;
- przed skierowaniem lub wyznaczeniem do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa oraz po powrocie do kraju z wyjątkiem kierowania lub wyznaczania żołnierzy do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa z przeznaczeniem realizacji zadań na terenie kontynentu europejskiego oraz Państw-Stron Traktatu Północnoatlantyckiego spoza tego kontynentu;
- jeżeli orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej jest niezbędne w postępowaniu karnym lub w sprawach o wykroczenia.
Wymaga podkreślenia, że do wojskowej komisji lekarskiej można skierować z urzędu żołnierza zawodowego również w przypadkach uzasadnionych potrzebami Sił Zbrojnych, w tym w szczególności:
- przed wyznaczeniem na stanowisko służbowe;
- w związku z przeniesieniem do innego korpusu osobowego albo innej grupy osobowej;
- przed zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej z przyczyn innych niż ze względu na stan zdrowia;
- gdy nie przystąpił w nakazanym terminie do sprawdzianu sprawności fizycznej lub gdy otrzymał ze sprawdzianu sprawności fizycznej ocenę niedostateczną;
- w celu sprawdzenia prawidłowości orzekania o jego czasowej niezdolności do służby z powodu choroby lub prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego.
Wymaga podkreślenia, że prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby, prawidłowość wykorzystania zwolnienia lekarskiego, spełnienie wymogów formalnych zaświadczeń lekarskich może podlegać kontroli.
Oznacza to, że żołnierz może zostać wezwany na komisję lekarską, w celu skontrolowania wykorzystania przez niego zwolnienia lekarskiego. Żołnierz taki jest zobowiązany stawić się na komisję nawet jeśli wciąż przebywa na zwolnieniu lekarskim.
Posiadanie przez żołnierza zwolnienia lekarskiego, obejmującego swym zakresem czas w jakim miał on się zgłosić na badania przed komisją lekarską, nie usprawiedliwia niezgłoszenia się do tej komisji (wyrok WSA w Warszawie z dnia 8.11.2010 r. o sygn. II Sa/Wa 1099/10).