Wyróżnienie w systematyce ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny części wojskowej niewątpliwie świadczy o dostrzeżeniu przez polskiego prawodawcę specyfiki środowiska wojskowego i stanowi odpowiedź na potrzebę prawnego uregulowania zachowań zarówno przełożonych, jak i podwładnych w warunkach dyscypliny wojskowej oraz prawnokarnej ochrony dobra, jakim jest prawidłowe sprawowanie służby. W zgodzie z tą aksjologią art. 342 kodeksu przewiduje sankcję dla żołnierza, który podejmuje działania w celu zupełnego albo częściowego uchylenia się od służby.
Z brzmienia przepisu wynika, iż jest to typ przestępstwa znamienny celem. Nie rodzi więc odpowiedzialności karnej za ten czyn sam zewnętrzny przejaw zachowań odpowiadających ustawowemu opisowi, jeżeli nie towarzyszy mu jednoczesna intencja (posługując się językiem części ogólniej prawa karnego – odpowiednia strona podmiotowa w postaci zamiaru bezpośredniego) wywołania skutku, który pozwoliłby uniknąć spełnienia obowiązku służby wojskowej.
Kryminalizacją objęte zostało postępowanie w postaci spowodowania u siebie przez żołnierza ciężkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu, a także dopuszczenie, by zostały spowodowane przez inną osobę. Z uwagi iż ustawodawca posłużył się w tym przypadku odesłaniem wewnątrzsystemowym do innych przepisów kodeksu karnego, w celu pełnego zobrazowania omawianego czynu zabronionego konieczne jest ich przywołanie. Art. 156 § 1 definiuje ciężki uszczerbek na zdrowiu jako pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, wywołanie u niego innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, a także wycięcie, infibulację lub inne trwałe i istotne okaleczenie żeńskiego narządu płciowego. Natomiast średnim uszczerbkiem na zdrowiu będzie każde inne naruszenie czynności narządu ciała bądź inny rozstrój zdrowia, które trwałyby powyżej siedmiu dni (art. 157 § 1).
Drugim działaniem penalizowanym przez art. 342 k.k. jest posłużenie się podstępem, aby wprowadzić w błąd organ wojskowy i w ten sposób uniknąć służby.
Dla żołnierza dopuszczającego się któregoś z wyżej opisanych czynów ustawa przewiduje karę aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3. Jednakże ze względu na mniejszą wagę czynu w konkretnej sprawie możliwe jest zakwalifikowanie go z typu uprzywilejowanego (art. 343 § 2), zagrożonego karą ograniczenia wolności, aresztu wojskowego do roku albo pozbawienia wolności do roku. Ostateczny wybór rodzaju kary oraz jej wysokości należy do kompetencji sądu, który dysponuje w tym zakresie swobodnym uznaniem, lecz jednocześnie ma obowiązek kierować się dyrektywami zawartymi w części ogólnej kodeksu.