Przewlekłe postępowanie rekrutacyjne

Chorąży, będący absolwentem Szkoły Chorążych Wojsk Inżynieryjnych pismem z dnia 10 października 2022 r. wystąpił do Dowódcy z wnioskiem o powołanie do zawodowej służby wojskowej. Mimo licznych pism i ponagleń organ nie wydał opinii w sprawie wniosku o powołanie Chorążego do zawodowej służby wojskowej, nie poinformował strony o innym terminie załatwienia sprawy oraz przyczynach, dla których rozstrzygniecie nie zostało wydane w terminie Pismem z dnia 14 marca 2023 r. Chorąży wniósł skargę na bezczynność oraz przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez organ polegające na braku zaopiniowania wniosku o powołanie do zawodowej służby wojskowej Skarżącego – jako żołnierza, o którym mowa w art. 174 ustawy o obronie Ojczyzny i przesłania go do Szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji

Po rozpatrzeniu skargi Wojewódzkie Są Administracyjny we Wrocławiu wydał w dniu 18 stycznia 2024 r. wyrok (IV SAB/Wr 164/23), w którym stwierdzono, że w dacie złożenia wniosku rozpoczyna się postępowanie rekrutacyjne, którego wynikiem jest władcze rozstrzygnięcie. Służy od niego odwołanie i w dalszej kolejności skarga, przy czym środki te przysługują wyłącznie określonej w ustawie grupie podmiotowej – żołnierzom. Zgodnie z art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r. poz. 2305) taki status taki mają osoby pełniące czynną służbę wojskową. W rozumieniu art. 130 ust. 1 ww. ustawy czynna służba wojskowa polega na pełnieniu zasadniczej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej (podkreślenie sądu); służby w aktywnej rezerwie w dniach tej służby oraz odbywaniu ćwiczeń wojskowych w ramach pasywnej rezerwy; zawodowej służby wojskowej; służby w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Zatem na mocy art. 122 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny w sprawach tych będzie miał zastosowanie kodeks postępowania administracyjnego, co uzasadnia właściwość Sądu do badania sprawności postępowania w przyjętym procesie rekrutacyjnym i czyni zasadnym zarzuty Strony podnoszące bezczynność organu w procedowaniu jego wniosku.

Czy na pewno awans zawsze podwyższy żołnierzowi zawodowemu odprawę?

Żołnierzowi zwalnianemu z zawodowej służby wojskowej przysługuje szereg świadczeń pieniężnych związanych z zakończeniem pełnienia służby, wśród których wymienić można m.in. odprawę, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy niewykorzystany w roku zwolnienia ze służby, świadczenie pieniężne wypłacane co miesiąc przez 1 rok po zwolnieniu ze służby, czy też dodatkowe uposażenie roczne (tzw. 13-nastka). Wysokość z tych świadczeń przepisy prawa uzależniają od stażu służby, zajmowanego stanowiska służbowego lub posiadanego stopnia wojskowego.

Zasadniczo do wyliczenia wysokości przysługujących żołnierzowi świadczeń, jako podstawa brana pod uwagę jest kwota uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należna w ostatnim dniu pełnienia służby. Okazuje się jednak, że nie jest tak zawsze. Sytuację określonej grupy zwalnianych żołnierzy różnicuje art. 461 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. W przypadku wypowiedzenia przez żołnierza zawodowego stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej w okresie 12 miesięcy od dnia objęcia przez tego żołnierza zawodowego wyższego stanowiska służbowego, albo stanowiska służbowego o tym samym stopniu etatowym, lecz z wyższą grupą uposażenia, podstawę wymiaru trzech kluczowych świadczeń przysługujących zwalnianemu żołnierzowi ustala się, przyjmując za podstawę uposażenie należne żołnierzowi na poprzednio (a nie aktualnie) zajmowanym stanowisku służbowym. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku obliczania wysokości odprawy, świadczenia pieniężnego wypłacanego co miesiąc przez 1 rok po zwolnieniu ze służby oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, w tym za dodatkowy urlop wypoczynkowy niewykorzystany w roku zwolnienia ze służby, oraz za lata poprzednie.

Podstawę wymiaru powyższych należności stanowi zatem 'uposażenie należne żołnierzowi na poprzednio zajmowanym stanowisku służbowym’. Jest to uposażenie, które przysługiwało żołnierzowi i było mu wypłacane na poprzednio zajmowanym stanowisku, w dacie zajmowania tego stanowiska, zgodnie z wysokością stawki w przyznanej grupie uposażenia, określonej odrębnymi przepisami.

wyrok WSA we Wrocławiu z 1.12.2020 r., IV SA/Wr 301/20, LEX nr 3195817

Rozważając wypowiedzenie stosunku służbowego warto więc odnotować, że uzyskanie w ostatnim roku swego rodzaju awansu w postaci objęcia wyższego stanowiska służbowego lub stanowiska z wyższą grupą uposażenia nie przyczyni się do uzyskania po zwolnieniu ze służby wojskowej świadczeń pieniężnych w wyższej wysokości niż ta, która przysługiwałaby żołnierzowi przed tym zdarzeniem.

Urlopy żołnierzy zawodowych cz.2

Oprócz urlopu wypoczynkowego przysługującego żołnierzowi zawodowemu ustawa przewiduje także inne okoliczności niż wypoczynek, które uprawniają do możliwości skorzystania z dni wolnych od służby, za które to żołnierz zawodowy otrzymuje uposażenie (jego wysokość jest jednak uzależniona od rodzaju urlopu i niekoniecznie jest ono równe pełnemu miesięcznemu uposażeniu, które na co dzień przysługuje żołnierzowi).

Urlop okolicznościowy

Urlopu okolicznościowego udziela się żołnierzowi w wymiarze jednorazowo nie dłuższym niż 5 dni roboczych. Żołnierz urlop taki może otrzymać m.in. w przypadku zawarcia związku małżeńskiego, urodzenia się dziecka, pogrzebu bliskiego członka rodziny, czy też z tytułu sprawowania opieki nad najbliższym członkiem rodziny. Urlop okolicznościowy może zostać udzielony żołnierzowi również na tego umotywowany wniosek, w celu załatwienia ważnych spraw osobistych.

Urlop zdrowotny

Żołnierzowi zawodowemu może zostać udzielony także urlop zdrowotny. Może on zostać udzielony po zakończeniu leczenia w podmiocie leczniczym, a w uzasadnionych przypadkach także po zakończeniu leczenia ambulatoryjnego, gdy nie wymaga on już dalszego leczenia w tym podmiocie, ale nie odzyskał jeszcze pełnej zdolności do wykonywania obowiązków służbowych, lub nie jest w okresie wypowiedzenia stosunku służbowego, lub nie została wydana w stosunku do niego decyzja o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Jego maksymalny wymiar to 6 miesięcy.

Urlop szkoleniowy

Żołnierz zawodowy zgodnie z art. 105 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny może pobierać naukę, jeżeli nie koliduje to z wykonywaniem zadań służbowych. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują możliwość udzielenia wówczas żołnierzowi płatnego urlopu szkoleniowego na pobieranie nauki, odbywanie studiów wyższych lub studiów podyplomowych lub kształcenie w szkole doktorskiej, a także na odbycie specjalizacji medycznej, farmaceutycznej, diagnosty laboratoryjnego oraz dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, a także aplikacji radcowskiej lub legislacyjnej. Urlop szkoleniowy jest przeznaczony na przygotowanie się do egzaminów i ich złożenie, przygotowanie pracy dyplomowej, przygotowanie i złożenie egzaminu dyplomowego, specjalizacyjnego, egzaminów doktorskich, przygotowanie się do obrony rozprawy doktorskiej lub kolokwium habilitacyjnego. Wymiar urlopu szkoleniowego zależy m.in. od sposobu i poziomu na jakim odbywana jest nauka oraz specjalizacji. Szczegółową regulację w tym zakresie zawiera art. 274 ustawy o obronie Ojczyzny. Urlopu szkoleniowego udziela właściwy organ, którym jest dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy pełni służbę.

Urlop aklimatyzacyjny

Urlopu aklimatyzacyjnego udziela się żołnierzowi zawodowemu skierowanemu do służby poza granicami państwa, po zakończeniu służby w ramach tego skierowania, w wymiarze 1 dnia roboczego za każde rozpoczęte 10 dni pełnienia służby poza granicami państwa. Urlopu tego udziela dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zajmuje stanowisko służbowe albo do której został skierowany w ramach pełnienia zawodowej służby wojskowej w dyspozycji, bezpośrednio po stawieniu się w jednostce wojskowej. Wymiar urlopu aklimatyzacyjnego nie może przekroczyć 22 dni roboczych.

Żołnierzowi zawodowemu, oprócz urlopów wymienionych powyżej oczywiście może zostać udzielony także urlop wychowawczy, macierzyński, ojcowski oraz rodzicielski. Urlopów tych udziela się na zasadach i w wymiarze określonym w Kodeksie pracy, z zastrzeżeniem art. 285 ustawy o obronie Ojczyzny.

Urlopy żołnierzy zawodowych cz.1

Przepisy prawa przewidują możliwość udzielenia żołnierzom zawodowym różnego rodzaju urlopów, które zróżnicowane są ze względu na ich cel, wymiar, a także to, czy podczas przebywania na urlopie żołnierz otrzymuje uposażenie, czy też nie oraz w tego, w jakim wymiarze jest ono wypłacane.

Urlop bezpłatny udzielany jest żołnierzowi-kobiecie pełniącej zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia na uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, centrum szkolenia lub ośrodku szkolenia w razie zajścia w ciążę. Udzielany jest on wówczas na okres ciąży i połogu na wniosek żołnierza. Wymiar takiego urlopu nie może być dłuższy niż 12 miesięcy. Urlop bezpłatny udzielany jest także na czas trwania kampanii wyborczej żołnierzowi kandydującemu w wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Parlamentu Europejskiego, na kierownicze stanowiska w państwie obsadzane na podstawie wyboru oraz do organów samorządu terytorialnego. Uposażenie nie przysługuje także w okresie korzystania z urlopu opiekuńczego.

Wśród urlopów płatnych można wyróżnić przede wszystkim urlop wypoczynkowy.

Urlop wypoczynkowy

Co roku żołnierz zawodowy nabywa prawo do 26 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Do 10 grudnia każdego roku, w danej jednostce wojskowej, na bazie wniosków żołnierzy sporządzany jest plan urlopów na następny rok kalendarzowy. Urlopu objętego planem urlopów udziela się następnie na wniosek żołnierza. Jeżeli żołnierz został powołany do zawodowej służby wojskowej w trakcie roku kalendarzowego, to urlopu udziela się w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostającego do końca danego roku kalendarzowego. Ważne względy służbowe mogą jednak nie dawać możliwości udzielenia żołnierzowi urlopu w całości lub w części w danym roku kalendarzowym – wówczas zaległy urlop udziela się w ciągu następnego roku kalendarzowego. O takim przesunięciu może jednak zdecydować jedynie dowódcza jednostki wojskowej, w której żołnierz zajmuje stanowisko służbowe.

Ustawa przewiduje także możliwość udzielenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego żołnierzowi zawodowemu znajdującemu się w określonej sytuacji. Sytuacją taką będzie m.in.:

  1. zajmowanie stanowiska służbowego pracownika dydaktycznego, badawczego lub badawczo-dydaktycznego,
  2. posiadanie statusu weterana poszkodowanego,
  3. pełnienie służby w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od okoliczności, na podstawie których jest udzielany i wynosi od 5 do 15 dni roboczych. W przypadku zbiegu uprawnień do dodatkowych urlopów wypoczynkowych z różnych tytułów, co do zasady, żołnierzowi przysługuje tylko jeden urlop w wymiarze najkorzystniejszym. Łączny wymiar urlopu wypoczynkowego oraz dodatkowych urlopów wypoczynkowych nie może jednak przekroczyć 50 dni roboczych.

Żołnierza zawodowego można odwołać z urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Udzielenie urlopu może także zostać wstrzymane w całości lub z części z ważnych względów służbowych. Termin urlopu może być także przesunięty na wniosek żołnierza zawodowego umotywowany ważnymi względami.

Urlop wypoczynkowy nie jest to jednak jedynym płatnym urlopem, z którego skorzystać może żołnierz zawodowy. Zachęcamy do zapoznania się z omówieniem pozostałych urlopów w naszym kolejnym wpisie.

Wojsko chciało zabrać hotel

Prezydent Miasta Gdańska na wniosek Szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji w Gdańsku zobowiązał właściciela hotelu (spółkę) do oddania w używanie w ramach świadczeń rzeczowych na rzecz obrony. W skład hotelu wchodził obiekt hotelowy do zakwaterowania ok. 100 osób, restauracji, kuchni z wyposażeniem, zapleczem kuchennym i socjalnym oraz parking.

Sprawa trafiła w końcu do rozpoznania do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W ocenie Sądu, nałożenie obowiązku mogło nastąpić w odniesieniu do całej nieruchomości lub jej części. W sytuacji, gdy wnioskodawcy nie jest potrzebna dla realizacji celu cała nieruchomość, ograniczanie prawa posiadacza nieruchomości ponad uzasadnioną potrzebę należy ocenić jak zbędne, niezasadne i naruszające prawo. Zgodnie z regułą wnioskowania a maiori ad minus, skoro organ może uczynić przedmiotem obowiązku całą nieruchomość, może także uczynić przedmiotem obowiązku część tej nieruchomości. Podkreślić jednak należy, że musi to być taka część nieruchomości, która umożliwia realizację celu świadczenia i wyegzekwowanie nałożonego obowiązku.

Sąd zwrócił uwagę również na to że Szef Wojskowego Centrum Rekrutacji nie mógł sprecyzować wniosku jako wniosku o zakwaterowanie około stu osób, co jest pojęciem niedookreślonym i nieprecyzyjnym, lecz winien, w sytuacji gdy nie potrzebuje zajęcia całego hotelu precyzyjnie wskazać liczbę osób, jakich zakwaterowanie ma zapewnić hotel.

Ponadto zdaniem sądu sprecyzowanie wniosku winno także dotyczyć pomieszczeń dla personelu, nie wskazano bowiem położenia, rodzaju i liczby tych pomieszczeń, ani liczby personelu i szczegółowego przeznaczenia tych pomieszczeń i ich powierzchni, pomieszczenia socjalne zostały wymienione jako osobna kategoria, również bez wskazania ich liczby, czy powierzchni. Tymczasem organ wydając decyzję, wskazał jako przedmiot świadczenia jedynie kuchnię wraz z zapleczem kuchennym i socjalnym, pomijając zarówno węzeł c.o. jaki i ciąg komunikacyjny.